រឿង៖ ព្រាយដើមអម្ពិល

ភូមិយើងមានព្រាយមួយឈ្មោះយាយចាន់។

អ្នកស្រុកតំណាលតៗមកថា គាត់ជាវិញ្ញាណមិនទៅចាប់ជាតិ និងបន្តនៅលើដើមអម្ពិលធំមួយក្បែរវត្តចាស់។

ក្បែរនោះមានដៃស្ទឹង និងមានស្មៅខៀវខ្ចី ក៏ប៉ុន្តែមិនដែលមានអ្នកណាហ៊ានទៅក្បែរដើម្បីចងគោឱ្យឆីទេ។ លើកលែងតែពូវុត្ថា ដែលទើបរៀបការថ្មីចូលមករស់នៅភូមិនេះ។ ថ្ងៃអាទិត្យដែលមានបុណ្យភូមិហៅថាបុណ្យដាលាន អ្នកភ្នំពេញបានមកលេងច្រើន ពូវុត្ថាធុញពេកក៏ដឹកគោចងឱ្យទៅឆីស្មៅក្បែរកន្លែងមីងចាន់។ ពេលនោះខ្យល់បោកត្រសៀកៗ ពូស្រវាចងអង្រឹងហើយលក់បានមួយភាំង។

គាត់ដឹងខ្លួនឡើងព្រោះឮសូរកង់រទេះ។

វាជារទេះគោមួយមាននឹមគោចាស់ពីរ ហើយលើរទេះមានប្រក់ដំបូលនិងកូនទ្វារពណ៌បៃតងប្រក់ស្បូវ។ ពូបង្ហាញភាពងឿងឆ្ងល់ ហាក់ដូចជាមិននឹកស្មានថាទីនេះមានរទេះចម្លែកបែបនេះ បង្ហាញខ្លួននោះទេ។

គាត់ញីភ្នែកសម្លឹងរហូតដល់បាត់ងងុយស្វាងចែសក៏ក្រោកអង្គុយទើបដឹងថា គោគាត់បាត់ហើយ។

គាត់ក្រឡេកទៅរទេះ យល់ថាពិតជាគោរបស់ប្រពន្ធគាត់ត្រូវទឹម។

ពេលឡើងទៅដល់ក្បែរភ្លាម គាត់រឹតតែស្រឡាំងកាំងព្រោះគោទាំងគូចាស់ៗ ទ្រុឌទ្រោម។ គាត់ញីភ្នែកហើយឆ្ងល់ថា តើហេតុអ្វីបានជាគ្រប់យ៉ាងបែបនេះ? វាជាយល់សប្តិឬអ្វី?

ភ្លាមទ្វារបៃតងកម្រើករបើក ហើយតាចាស់ម្នាក់បានអើតចេញមក។ គាត់លស់ព្រលឹងជាខ្លាំងព្រោះនោះជារូបគាត់បេះបិទ។

គាត់ទន់ជើងមិនអាចឈរបានទៀតទេ ដោយអុកគូទទឹប។ ស្នូរជើងមនុស្សមកពីក្រោយ គឺមាត់បឹងគាត់ត្រេកអរខ្លាំងណាស់ គិតថាមានជំនួយ ក៏ស្រែកឡើងថា៖

«ជួយ! ជួយ! យល់សប្តិអាក្រក់!»

ពេលងាកក្រោយមក គាត់បានឃើញ មនុស្សមួយក្រុមប្រឡាក់និងគគ្រិច វារឡើងមកពីក្នុងទឹក។ ពួកគេគ្មានសក់ និងមានមុខជាខ្មោចប្រេត។

អ្វីមួយរមាស់ៗធ្លាក់ស្រោចលើគាត់។

គាត់អើតឡើងមកលើ ឃើញព្រាយមួយមុខជាស្ត្រីចាស់ ស្គមដណ្តប់ឆ្អឹង មានភ្នែកធំៗ ខមមករកគាត់យ៉ាងកំណាច។

ពូវុត្ថាស្រែកមិនចេញសំឡេងទេ គាត់ខំថយក្រោយ រកផ្លូវនឹងទៅ តែក៏ត្រូវស្លន់ដល់សន្លប់ភាំងស្មារតី។

ពេលដឹងខ្លួនឡើងគាត់ឃើញអ្នកភូមិជាច្រើននៅព័ទ្ធជុំវិញគ្រែរបស់គាត់។ ពួកគេសង្គ្រោះគាត់ដោយពិធីសាសនាផ្សេងៗ។

បីខែក្រោយមក គាត់ក៏នៅតែឈឺ និងស្គមស្គាំង សក់ជ្រុះសឹងអស់ពីក្បាល។ អង្គុយឃ្លុំ មិនមាត់មិនក មិនហ៊ានទៅណាហើយនិយាយដដែលៗថា៖

«…ប៉ុន្តែតើនោះជាអ្នកណា?»។ ដៃជើងគាត់ញ័រ និងត្រជាក់ខ្លួន។

ដោយពិបាកនឹងកូនឈឺលស់ព្រលឹងបែបនេះ ម្តាយគាត់បានមកនៅថែទាំ និង ធ្វើម្ហូបឱ្យបំប៉ន។ ល្ងាចមួយ ពូវត្ថា និងប្រពន្ធគាត់ ម្តាយគាត់ និងម្តាយក្មេកបានអង្គុយនៅជុំវិញកូនតុដាក់តម្កល់ពីមុខកសិដ្ឋាន ជាប់នឹងផ្ទះបាយ។

មេឃស្រអាប់ជាមួយ ផ្សែងអុសឈើ។ គ្រប់គ្នាហូប ប៉ុន្តែពូវត្ថាមិនបានហូប

«ស៊ុបគោនេះឆ្ងាញ់ណាស់» មីងដាជាប្រពន្ធគាត់ខំប្រាប់ ហើយម្តាយគាត់តឿនថា

«វុត្ថា! ឯងត្រូវខំហូប ព្រោះឯងស្គមស្លក់សល់តែស្បែកទេ!»

«ខ្ញុំមិនឃ្លានទេ!» ពូវុត្ថាសម្លក់ម្ហូបដូចជាខ្ពើម។ ម្តាយគាត់សម្លឹងមើលមកគ្រប់គ្នាដូចជាខូចចិត្តជាទម្ងន់។

យប់នោះ ភ្ញៀវមួយក្រុមបានមកដល់ពីស្រុកកំណើតរបស់ពូវុត្ថា គឺក្រុមភ្លេងនិងចម្រៀងបុរាណ ដែលមានតាម្នាក់ អ៊ំប្រុសពីនាក់មានពុកមាត់ ស្លៀកពាក់អាវស និងដូនជីម្នាក់ អ្នកចម្រៀងបុរាណម្នាក់ឈ្មោះមីងម៉ៅ។

ក្រោយបាយហើយពួកគេបានធ្វើដំណើរជាមួយឧបករណ៍តន្ត្រីទៅកាន់មាត់ស្ទឹងជាមួយភ្លើងគប់។ គ្រួសារពូវុត្ថានិងគ្រួសារប្រពន្ធគាត់បាននាំផ្លូវ។

ពូវុត្ថាត្រូវបានក្មួយថ្លៃគាត់ឈ្មោះ ម៉ាប់ ពាក់គាវលើខ្នងដ្បិតអីគាត់ដើរទៅមិនរួច។

ប៉ុន្តែពេលគាត់ឃើញដើមអម្ពិល ស្រាប់តែបើកមាត់សើច។

«ផ្ទះអញៗ»

អ្នកភ្លេងចាប់ដាក់ឧបករណ៍និងលេងភ្លេងហើយ អ្នកម៉ៅបានច្រៀងឡើងថា៖

«ផ្ទះនាងផ្ទះថ្មី ចូរនាងស្រីឡើងទុំនៅ!»

ពូវុត្ថាមានសោមន្សជាខ្លាំង គាត់ញញឹមនិងបានសម្លឹងមើលទៅលើ មុនពេលដួលចុះសន្លប់។

មនុស្សកាន់តែច្រើនបានប្រមូលផ្តុំគ្នាដើម្បីសែងគាត់ទៅផ្ទះ ចំណែក ស្ត្រីចំណាស់ឈ្មោះម៉ៅនៅតែច្រៀងដដែលថា៖

«នាងដល់ផ្ទះធំ នាងកុំទៅភូមិ នាំតែគេស្អប់!»

ចាប់ពីពេលនោះ មានតំណាលទៀតថា អ្នកភូមិមិនមានអ្នកណាហ៊ានទៅបំពានដើមអម្ពិលនោះទៀតឡើយ។

គេជឿថា មីងចាន់វិញ្ញាណដែលមិនមានបងប្អូន កាលនៅរស់ ជាមេម៉ាយ កូនស្លាប់ចោលហើយត្រូវពួកគហិបតីជំនាន់បារាំងរឹបអូសអស់ដីផ្ទះ។

គាត់បានរត់ទៅនៅវត្តរហូតដល់កើតវិកលនិងអស់ជីវិតយ៉ាងសោកសង្រេង។ ធ្លាប់មានការបាត់ខ្លួនដ៏ព្រឺព្រួចនៃពួកទាហានបារាំងនិងគហបតីដែលប្លន់ដីគាត់នៅក្រោយមរណភាពរបស់មីងចាន់។

អាថ៌កំបាំងនៃការបាត់ខ្លួនរបស់ពួកគេ ត្រូវបានគេសន្មតថា មកពីវត្តមានព្រាយដើមអម្ពិលព្រោះក្រោយមកសពទាហាន និងមនុស្សរំលោភដីបានអណ្តែតឡើងមកពីបាតស្ទឹងជាបន្តបន្ទាប់។

ពួកគេ ត្រូវបាន គ្រូមន្តអាគម ឬអារក្សចូលអះអាងថាមិនបានទៅចាប់ជាតិឡើយ ព្រោះមីងចាន់មានឫទ្ធិខ្លាំងនិងបានរារាំង។

ប្រសិនអ្នកណាហ៊ានមកទីនេះ កកូរកកាយភាពស្ងប់នៃដើមអម្ពិលនឹងត្រូវត្រឡប់ទៅវិញដោយ រាលដាលជំងឺ ឬកើតចលាចល ធ្វើស្រែចម្ការមិនបានផល រស់នៅមិនសប្បាយចិត្តទេ។

គ្មានអ្នកណាហ៊ានទៅក្បែរដើមអម្ពិលនោះមកទល់ឥឡូវ៕